สงครามร้อยปี (อารัมภบท)

สงครามร้อยปี
ตามเข็มนาฬิกา จากบนซ้าย: จอห์นแห่งโบฮีเมีย ณ ยุทธการที่เครซี, กองเรืออังกฤษและฝรั่งเศส-คาสตีลในยุทธนาวีที่ลาโรเชล, พระเจ้าเฮนรีที่ 5 และกองทัพอังกฤษในยุทธการที่อาแซ็งกูร์, โยนออฟอาร์คปลุกขวัญกำลังฝรั่งเศสในการล้อมออร์เลอ็อง
วันที่ ค.ศ. 1337–1453 (116 ปี) สถานที่ ฝรั่งเศส กลุ่มประเทศแผ่นดินต่ำ อังกฤษ สเปน ผลลัพธ์ ฝรั่งเศสชนะ ราชวงศ์วาลัวรักษาราชบัลลังก์ฝรั่งเศส ดินแดน เปลื่ยน อังกฤษได้เพลกาแล แต่เสียดินแดนในทวีปอื่นทั้งหมด
คู่ขัดแย้ง
ฝรั่งเศส  สกอตแลนด์	อังกฤษ  เบอร์กันดี

สงครามร้อยปี” (Hundred Years’ War) จริงๆ แล้วก็ไม่ใช่สงครามที่รบราฆ่าฟันกันตลอดหนึ่งศตวรรษเหมือนชื่อ แต่ในความเป็นจริงแล้วสงครามร้อยปีเป็นชื่อเรียกรวมๆ ของสงครามที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงเวลากว่าหนึ่งศตวรรษระหว่าง ราชวงศ์แพนทาเจเนท (House of Plantagenet) ผู้ปกครองอังกฤษกับ ราชวงศ์วาลัว (House of Valois) ผู้ปกครองฝรั่งเศส ในช่วงปี ค.ศ. 1337-1453 โดยความขัดแย้งระหว่างอังกฤษกับฝรั่งเศสในครั้งนี้กินเวลารวมแล้วก็นับได้ถึง 116 ปีด้วยกัน

ถึงแม้สงครามร้อยปีจะเริ่มต้นขึ้นอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1337 ทว่าความขัดแย้งระหว่างอังกฤษและฝรั่งเศสก็ได้เกิดขึ้นก่อนหน้านั้นมานานแล้ว นั่นคือเรื่องราวของ กษัตริย์วิลเลียมผู้พิชิต (William the Conqueror) ผู้ที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นดยุคแห่งนอร์มันดีของฝรั่งเศสก่อนที่จะได้กลายมาเป็นกษัตริย์ของอังกฤษในภายหลัง การที่กษัตริย์วิลเลียมผู้เป็นดยุคแห่งนอร์มันดีได้กลายเป็นกษัตริย์แห่งอังกฤษนั้นได้ส่งผลให้ดินแดนริมชายฝั่งตอนเหนือเกือบทั้งหมดที่เป็นของพระองค์ได้เปลี่ยนมือจากฝรั่งเศสกลายเป็นของอังกฤษโดยชอบธรรม และในอีกหลายชั่วอายุคนต่อมา ก็มีดินแดนอีกหลายส่วนที่หลุดมือไปจากฝรั่งเศสด้วยเหตุผลทางการทูต นี่เองทำให้กษัตริย์ฝรั่งเศสรู้สึกขุ่นข้องหมองใจและเกิดสงครามยิบย่อยขึ้นตลอดมานับแต่นั้น (อังกฤษในช่วงกลางศตวรรษที่ 12 ถึงต้นศตวรรษที่ 13 นับได้ว่าเป็นอาณาจักรที่กว้างใหญ่และทรงอิทธิพลมาก โดยอังกฤษในช่วงนี้จะเป็นที่รู้จักกันดีโดยเหล่านักประวัติศาสตร์ในชื่อว่า “จักรวรรดิอองชู” (Angevin Empire) )

และกาลเวลาก็เปลี่ยนผ่านไปจนกระทั่งถึงปี ค.ศ. 1316 เมื่อพระเจ้าหลุยส์ที่ 10 แห่งฝรั่งเศส (Louis X of France) เสด็จสวรรคตและไม่มีพระราชโอรส นั่นส่งผลให้พระราชธิดาของพระองค์ควรจะได้ขึ้นเป็นราชินีแห่งฝรั่งเศสแทน ทว่าพระเจ้าฟิลิปที่ 5 แห่งฝรั่งเศส (Philip V of France) ผู้เป็นพระอนุชากลับได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แทนโดยการใช้ข้ออ้างที่ว่า “ผู้หญิงไม่ควรมีสิทธิ์ในราชบัลลังก์” นี่เองก็คือเหตุผลที่ทำให้เกิดปัญหาใหญ่ตามมา เพราะเมื่อพระองค์สิ้นพระชนม์ลงในปี ค.ศ. 1322 พระองค์ก็ไม่มีพระราชโอรส และพระเจ้าชาร์ลที่ 4 แห่งฝรั่งเศส (Charles IV of France) ผู้เป็นพระอนุชาและได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศสในอันดับถัดมาก็ไม่มีพระราชโอรสเช่นกัน ดังนั้นสิทธิ์ในบัลลังก์แห่งฝรั่งเศสจึงได้หลุดลอยไปถึงมือของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 3 แห่งอังกฤษ (Edward III of England) ผู้เป็นพระนัดดาของพระเจ้าชาร์ลที่ 4 และเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 2 แห่งอังกฤษ (Edward II of England) กับเจ้าหญิงอิซาเบลลาแห่งฝรั่งเศส (Isabella of France) ผู้เป็นพระขนิษฐาที่เหลืออยู่หนึ่งเดียวของกษัตริย์ฝรั่งเศสทั้ง 3 พระองค์ที่เรากล่าวถึงไปก่อนหน้า

แม้ว่าจะเป็นสงครามของความขัดแย้งกันหลายด้านแต่ก็เป็นสงครามที่ที่ทำให้ทั้งฝ่ายอังกฤษเริ่มมีความรู้สึกถึงความเป็นชาตินิยม ทางด้านการทหารก็มีการนำอาวุธและยุทธวิธีใหม่ๆ มาใช้ที่ทำให้ระบบศักดินาที่ใช้การต่อสู้บนหลังม้าเป็นหลักเริ่มหมดความสำคัญลง ในด้านระบบการทหารก็มีการริเริ่มการใช้ทหารประจำการที่เลิกใช้กันไปตั้งแต่การล่มสลายของจักรวรรดิโรมันตะวันตก ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงบทบาทของเกษตรกร ความเปลี่ยนแปลงต่างๆ เหล่านี้ทำให้เห็นว่าเป็นเหตุการณ์ที่สำคัญที่สุดเหตุการณ์หนึ่งที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์การสงครามของยุคกลาง ในฝรั่งเศสการรุกรานของฝ่ายอังกฤษ, สงครามกลางเมือง, การระบาดของเชื้อโรค, ความอดอยาก และการเที่ยวปล้นสดมของทหารรับจ้างและโจรทำให้ประชากรลดจำนวนลงไปถึงสองในสามในช่วงเวลานี้ เมื่อต้องออกจากแผ่นดินใหญ่ยุโรปอังกฤษก็กลายเป็นชาติเกาะที่มีผลต่อนโยบายและปรัชญาของอังกฤษต่อมาถึง 500 ปี